ГЕРМАНЫ СОЦИОЛОГИЧ ФРАНЦ ОППЕНХЕЙМЕР

Франц Оппенгеймер
Franz Oppenheimer
Мэндэлсэн он:	1864 оны гуравдугаар сарын 30
Мэндэлсэн газар:	Герман улс, Берлин хот
Бие барсан он:	1943 оны есдүгээр сарын (79 насандаа)
Бие барсан газар:	АНУ, Лос-Анжелес хот
Харьяалал:	Герман улс
Ажлын газар:	Иоханн Вольфганг Гётегийн нэрэмжит Франкфуртын Их Сургууль
Альма-матер:	Килькийн Их Сургууль

Франц Оппенхеймер (Герман хэлнээ: Franz Oppenheimer; 1864 оны гуравдугаар сарын 30. Герман улс, Берлин хот — 1943 оны есдүгээр сарын 30, АНУ, Лос-Анжелес хот) — нь Германы эдийн засагч, социологич нэгэн.

Цадиг намтар

Еврей гэр бүлээс гаралтай. Боловсролын хувьд эмч нэгэн. Фрайбург, Берлины их сургуулиудад эмчийн мэргэжлээр суралцаж (1885 онд төгссөн), арван жилийн туршид төгссөн мэргэжлээрээ ажилласан. Дараагаар нь социологи, эдийн засгийн ухаан (1908 онд Киль Их Сургуульд докторын зэрэг хамгаалсан) шимтэн сонирхох болсон. 1909-17 онуудад Оппенхеймер Берлины Их Сургуулийн доцент багш, 1917-29 онуудад Фрайбургийн Их Сургуульд профессороор ажиллаж, социологийн тэнхим толгойлж байсан (эрүүл мэндийн улмаас албаа орхисон). 1933 онд нацистууд засгийн эрхэнд гарсны сүүлээр гадагшаа цагаачилж, Францын Эрец-Исраэл Их Сургуульд лекци унших болсон. 1938 оноос АНУ руу цагаачилсан. Оппенхеймерийг өнөөгийн ихэнх судлаачид социал либерализмын сонгодог төлөөлөгчдийн нэг гэж үздэг байна.

Оппенхеймерийн арга зүй

Франц Оппенхеймер “Төр улс” (1908 он), дөрвөн дэвтэр “Социологийн тогтолцоо” (1922-1935 он) зохиолууддаа өөрийн социологи үзэл баримтлалыг тусгасан байна.  Арга зүйн хувьд Оппенхеймер эдийн засгийн үзэгдэл, үйл явцыг эрх зүйн хандлагаар тайлбарлах хандлагын хөгжүүлж байсан. Төр улсын үүслийн хувьд хүчирхийллийн онолыг баримталж байсан. Нүүдэлчин овог аймагууд газар тариалангийн, суурьшмал иргэдээ уулгалан дайрч боолчлох болсны үр дүнд олонхоо засаглах цөөнхийн мөлжлөгийн хэлбэр болох төр бий болжээ. Нийгмийн харилцаанд тэгш бус байдлыг халөах хамгийн үр дүнтэй арга нь төрөөр хамгаалагдсан үйлдвэрлэлийн хэрэгслийг монополчлон өмчлөх явдлыг халж, хүн бүрт хөдөлмөрлөх, хөдөлмөрийн үр шимээ хүртэх тэгш боломжийг бүрдүүлэх явдал юм. Хамтран ажиллах, харилцан туслалцах замаар хамгийн бага сүйтгэлээр дээд зэргийн нэмүү өртөг бий болгосноор эдийн засгийн тэгш бус харилцааг халах боломжтой гэсэн санааг Оппенхеймер дэвшүүлсэн байдаг.

БЭЛТГЭСЭН: УЛС ТӨР СУДЛААЧ, ТӨРИЙН УДИРДЛАГЫН АКАДЕМИЙН ДОКТОРАНТ НЯМААГИЙН ОТГОНБАЯР